donderdag 7 augustus 2008

Boonervliet: Er-op-Uit


Van Vlaardingen West naar Maassluis is door de NS een aantrekkelijke wandeling uitgezet.

Gisteren heb ik de route verkend voor onze kwartaalwandelaars, per fiets, hetgeen eigenlijk niet de bedoeling is. Voor het Doelpad (kerkenpad) ben ik omgefietst. Gelukkig liepen twee dames de wandeling, zodat ik aan de andere kant kon zien dat ik weer goed op weg was...

Ik volgde de zomervariant en dat betekent onder andere overvaren met het pontje 'De Kwakel.'

Het is een afwisselende wandeling en je bent grotendeels midden in de natuur, soms moeilijk voorstelbaar zo vlakbij industrie en intensieve landbouw.
Daarbij voert de route vooral over onverharde (gras-)paden, dus let op je schoeisel!

De route eindigt in Maassluis en daar is het gemeentemuseum de moeite waard, helaas zijn de Maarten 't Hart tentoonstellingen voorbij...

Hollands Glorie is er ook in het sleepvaartmuseum, met als hoogtepunt de Furie uit het spannende boek van Jan de Hartog. Misschien herinner je je nog: naarmate de bunker leegraakt komt het schip steeds minder goed in het water te liggen... als dat maar goed gaat!




Maar deze route gaat toch vooral door en over de natuur daarom jammer dat de verwijzing naar de boerderij van Grote Adriaan niet klopt. Zoiets zou on-line toch een kleine correctie zijn?

Een kopie van deze middeleeuwse boerderij is door vrijwilligers gebouwd ter gelegenheid van het 100-jarig bestaan van de Vereniging Natuurmonumenten. Hopelijk blijft dit huisje staan. Ik vind het passen!



Meer foto's in mijn picasa album.

maandag 4 augustus 2008

wijkvisie Leiden Zuid-West

De berichten over de wijkvisie Leiden Zuid-West lezen zich in de volgende volgorde:

  1. een wijkvisie?
  2. een wijk met veel groen en blauw
  3. een hoofdverkeersader
  4. wijkvisie!
Van de ontwikkelingen zal ik verslag doen.

een hoofdverkeersader


Dwars door de wijk loopt een hoofdverkeersader. Zo heet de snelweg die het grootste deel van de dag vol met ronkend verkeer stilstaat. Het wordt al meteen duidelijk dat dit een enorm probleem is. Het voldoet allang niet meer aan de eisen van luchtvervuiling en fijnstof. De verkeerskundige is benieuwd hoe lang we dit nog zo kunnen handhaven. Wij ook!

Maar er is toch een oplossing? Wel twee dachten wij.

Allereerst komt er een nieuwe oost-west verbinding. Een weg om de bebouwing, misschien door een andere gemeente (dat is uiteraard het beste!) of misschien in een bak of een tunnel maar dat is wel erg duur. Dat alternatief dat komt er. Daar is de provincie het helemaal mee eens. Dus geen bestuursdwang nodig? Nee, geen bestuursdwang nodig. Bovendien is bestuursdwang helemaal niet erg want dan gebeurt er tenminste nog eens wat.

Maar als dat alternatief er eenmaal is dan is het autoverkeer al weer zo toegenomen dat de weg door onze wijk nog steeds helemaal vol staat. Er komen volgens de verkeerskundige allemaal elektrische auto's en daar gaan wij massaal kilometers in maken. Dus de wegen lopen vanzelf vol. Daarom moet de hoofdverkeersader versmald worden van vier rijbanen naar twee en dan bochten erin en bomen erlangs en ook water. En ook veel meer woningen ernaast want daar is dan normtechnisch ruimte voor!

Dat klinkt goed? Maar als die extra snelweg toch allemaal niet helpt waarom gaan we dan niet meteen over tot herinrichting van ons verkeerskundig knelpunt? Bij werkzaamheden (versmallingen) aan de weg gaat het toch ook altijd goed. Waarom dat niet duurzaam gemaakt?

Zulke onzin heeft de verkeerskundige nog nooit gehoord. Maar wij ook niet: want als je die weg straks toch verkeersbelemmert dan moeten die auto's toch ook ergens heen?


Wij maken ons zorgen over onze vuile lucht en het fijnstof en de normen die niet gehaald worden en dat dat eigenlijk niet meer kan. Waarom geen maatregelen met een beter openbaar vervoer?


Openbaar vervoer is al helemaal geen oplossing, vindt de verkeerskundige die zo'n leuke oplossing zou hebben. Openbaar vervoer kan het verkeer verminderen met één procent, hoogstens met twee procent. Dat kan echt niet. Direct aan te pakken: Buslijnen wat logischer leggen? Nee, er komen een heleboel elektrische auto's.

Maar er was een tweede oplossing: de sneltramverbinding die de inwoners van onze mooie stad vol ontdekkingen niet willen. Zonder sneltram zou de zaak toch vastlopen? Ook dat hebben we helemaal verkeerd begrepen. Er komen gewoon nog een heleboel auto's bij en dat is toch wel erg van belang voor onze wijk. Er moeten vooral ook parkeervoorzieningen komen. Die zijn nu volstrekt onvoldoende.

We kunnen nu concluderen dat volgens de voorlichtende ambtenaren de kansen van onze wijk als tuinstadwijk neerkomen op oplossingen voor twee problemen:

  • er zijn veel te weinig inwoners en dus veel te weinig woningen

  • er is veel te weinig plek voor de auto's van al die inwoners

Kijk daar kunnen we wat mee. Nu weten we eindelijk waar het om gaat. En tot verbazing van de stedenbouwkundige en de verkeerskundige hebben de aanwezigen dáár alle begrip voor. Maar benoem dat dan wel als de problemen en ga van daaruit zoeken naar echte oplossingen. En begin eens met het luisteren naar de bewoners, die, inderdaad, niet erg meegaand zijn in de problemen op ambtelijk niveau. Want die bewoners verstaan onder 'een wijkvisie' toch héél iets anders!

een wijk met veel groen en blauw...


In de zaal hangen grote tekeningen aan de muur, prachtige plattegronden van de wijk, zoals die gaat worden. Inderdaad, zoals de wethouder zegt met veel groen en blauw.

Maar wat is de toekomst van het groen? Het prachtige park kan een zoveel aangenamer en intiemer karakter krijgen als het wordt omzoomd door bouwvolume. Als de protesten uit de zaal ten top stijgen wordt er snel aan toegevoegd dat één van de blokjes bijvoorbeeld een theehuis kan worden, maar daar moeten dan wel 'opbrengsten tegenover staan.'

De sportvelden zijn kennelijk veel te groot, want die kunnen gehalveerd worden ten behoeve van een verpleeghuis en woningbouw.

De prachtige speeltuin kan verdwijnen. Deze vervult geen functie, er staat namelijk een hek omheen. Veel beter is het de speeltoestellen te verspreiden over de wijk, dan kan via sociaal toezicht het beheer aanzienlijk verbeteren.

De tennisvereniging heeft eveneens nauwelijks een functie. Ondanks het unieke dat veruit de meeste leden uit de wijk afkomstig zijn wordt geconcludeerd dat het draagvlak van de tennisvereniging afwezig is, misschien gaan ze fuseren of zo, maar toekomst heeft het niet. Veel beter is om de speeltuin- en tennisvereniging locatie samen aan te pakken en te transformeren in een jachthaven met waterwoningen, die zijn zeer geliefd.

Er zijn ook veel te veel scholen in de wijk. Scholen verdwijnen overigens vanzelf. Scholen fuseren en de besturen willen dan allemaal heel grote gebouwen neerzetten. Dat is ook veel efficiënter.

Tot zover de visie van de stedenbouwkundige over het groen. En gek genoeg heeft hij, zegt hij, dan ook alles over het blauw gezegd.

Denk ik toch steeds dat als de stedenbouwkundige het over het blauw heeft dat hij dan spreekt over het water in de wijk. Fout. Oh wat dom van mij. De geprojecteerde bouwvolumes zijn blauw ingekleurd.

Ik word langzamerhand erg benieuwd welk stralende blauw in onze wijk door de wethouder gezien wordt. Het blauw van stenen en beton of het blauw van lucht en water? Maar helaas de wethouder is ineens verdwenen. Hij was even komen luisteren naar de presentatie van de stedenbouwkundige, maar waarom is hij ineens weggeslopen, in het heetst van de strijd? Dacht hij dat alles wel goed ging? Of kon zelfs hij niet tegen dit deskundologisch gepraat? Werd het hem blauw voor de ogen?


Maar het is wel onze wijk en zonder meer: de stedenbouwkundige heeft echt goede, constructieve voorstellen. Er kunnen meer bomen in de wijk en de plaatsing van glas- en afvalcontainers is niet altijd even gelukkig. Laten we daarom praktisch zijn. Kunnen we dat niet meteen aanpakken. Bomen zijn welkom. Maar weet u wel wat dat allemaal kost? Dat kan zomaar niet, daar moeten opbrengsten tegenover staan. Daar heeft de gemeente helemaal geen geld voor. Duidelijk dat we nog lang moeten wachten op deze stedenbouwkundige ingrepen.

Ook lelijk zijn de rijen garageboxen. Die staan zelfs op plaatsen waar het aantrekkelijk wonen zou zijn. Maar daar is niets aan te doen. Dat is privaat eigendom.

Samengevat: er ontbreekt 'verblijfskwaliteit' aan deze wijk. Maar is dat geen verspreking? Bedoelt de stedenbouwkundige hier niet 'verblijfskwantiteit?'

We geven nu het woord aan de verkeerskundige want die heeft een leuke oplossing voor de snelweg die door de wijk loopt.

wijkvisie!

Met kritiek alleen ben je er niet. Daarom heb ik me voorgenomen de vervolgverhaaltjes van een wijkvisie? even op de plank te laten liggen. Het is toch vakantie. Eerst antwoorden op de uitdaging. De uitdaging van de voorlichtende ambtenaren: 'dat zouden we dan wel eens willen weten, hoe dat moet!'

De politiek wil de maatschappij vormgeven. Sorry, dat willen ze niet: dat moet de politiek. Dat moet de politicus willen. Hoe mijn buurt eruit gaat zien, uiteindelijk, is de vastlegging in groen (van natuur), blauw (van water), zwart (van wegen) en rood (van huizen) van de politiek-maatschappelijke idee over de samenleving.

Met alle publicaties over de prachtwijken weet ik zeker dat ik straks niet in een prachtwijk wil wonen. Wel in een prachtige buurt. De ideeën over de prachtwijken helpen ons wel een stukje verder. Volgens de ambtenaren die de voorlichtingsavond volpraten gaat het over een tijdsperspectief van vijftig jaar. Ambitie moet je hebben. De wijk nu is zo'n 60 jaar oud en dat betekent dat we ook rekening kunnen houden met het gegeven dat onderdelen van de buurt het eind van hun levensduur in zicht hebben.
Een enorme kans om in het toekomstperspectief iets prachtigs neer te zetten!

Wat is de maatschappij van de toekomst in deze buurt? Hoe vullen we de woorden maatschappelijke participatie en sociale cohesie in? De ambtenaren hebben mij uitgedaagd: 'dat zouden we dan wel eens willen weten, hoe dat moet!'
Maar ik wil deze post niet te lang maken. Wat ik wel wil zeggen: Het zijn geen sleetse woorden, je kunt deze begrippen heel concreet toepassen en vastleggen in concrete! Bovendien: in vele wijkplannen voor de prachtwijken wordt heel praktische invulling gegeven en dat moet dan ook wel, want daar is het dan al misgelopen. Dat willen wij niet!


Vaak gaat het maar om enkele vierkante of kubieke meters die ruimte bieden aan kinderen, jongeren, ouderen, de burenhulp, de klussendienst, de sociale stage... Vooral gaat het om ambtelijke visie en politieke wil. De wil bij de burgers is er!

Dan de buurt: wonen, maar ook werken en zeker ook ontspannen. Hoe ga je zorgen voor evenwicht en samenhang? Wonen in variëteit voor iedereen? Werken dichtbij? Werken in de buurt. Ik word enthousiast als ik hoor dat er ideeën zijn voor een plek waar thuiswerk (met goede infrastructuur) geconcentreerd is... het beperkt dan ook de mobiliteit.
En ontspanning: sport, cultuur, kunst. Het hoort in de buurt. En het kan. De burgers willen! Dichtbij huis.

En leren: liefst kleinschalige scholen. Met veel betrokkenheid van ouders. Scholen ook beschikbaar voor anderen in de schoolvrije uren. Er is zoveel behoefte aan scholing. Ouders komen graag op herhaling!

Kwaliteit van omgeving, schoon water en frisse lucht. En geluid. Het zijn geen zaken die op stel en sprong kunnen worden aangepakt... maar op termijn, met visie is er veel mogelijk! De wil bij de burgers is er! In de tussentijd kan de doorgaande weg in de wijk gewoon voorzien worden van verkeersbeperkende voorzieningen. Dat moet ook wel want de voorlichters delen mee dat de grenzen van de vervuiling al overschreden zijn!

De kwaliteit van wonen. Veel panden zijn in handen van corporaties, daar kan het onderhoudsniveau gehandhaafd worden en kan aan kwaliteitsverbetering gewerkt worden. Anders ligt het bij het particulier eigendom (de ambtenaren tonen zich daar erg zorgelijk over en hopen dat de particulier eigenaren willen meewerken). Voor een particulier eigenaar van een vrijstaande woning loont vernieuwend en kwaliteitsverbeterend onderhoud wel. Met twee-onder-een-kap hoeven slechts twee buren het samen eens te zijn... in een rijtje is het al heel veel moeilijker.

Zorgelijk zijn de appartementencomplexen, bestuurskracht en visie ontbreekt daar te vaak om de gemeenschappelijke voorzieningen op peil te houden. De individuele eigenaren-bewoners willen echt wel. Maar de kracht om gezamenlijk besluiten te nemen en vernieuwend aan te pakken kan niet tot ontwikkeling komen. Hier zou de gemeente in ondersteunende zin veel aan kunnen doen. Er zijn nog appartementen waar geen individuele verrekening van warmte en water is. Dan wordt energiezuinig handelen niet beloond...

Alle tijd voor de overheid om eens na te denken hoe het particulier eigendom te betrekken bij de ontwikkelingen. En als het met ondersteuning en begeleiding niet lukt: Moet het particulier eigendom planmatig verworven worden? Of onteigend? 'Het mag niet verloederen' zegt de ambtenaar, het zou een smet op de mooie nieuwe visie zijn. Maar met ons perspectief van vijftig jaar hebben we toch alle tijd voor een goed plan?

Wat zit er in de grond aan infrastructuur? Kan dat nog vijftig jaar mee? Moeten we eens kijken naar de riolering. Is die toegesneden op ons veranderende klimaat? En het elektranet? We gaan steeds meer gebruiken? Of toch niet? Gas is op over vijftig jaar? Of kiezen we voor stadsverwarming? De naastgelegen rioolwaterzuivering zou nog wel wat energie kunnen leveren. Zeker nadenken over wijk-warmte-kracht-koppeling! En groene daken: óf sedum om het regenwater gefaseerd af te voeren óf panelen om het energierijke zonlicht te vangen en te benutten... En waarom schakelen we in deze nieuwe wijk niet langzaam maar zeker over op led-verlichting? We hebben de tijd dus niet zeuren over de kosten. Verheug je over de enorme besparingen! De eerste gloei- én spaarlampvrije wijk!

En voor de toekomst misschien wel zo belangrijk... onze informatiestromen? Leggen we meteen wat glasvezel neer of kiezen we voor een draadloos netwerk?
Is het overigens een idee om een site en/of blog over onze prachtbuurt op het net te zetten?

Mobiliteit is niet identiek aan automobiliteit. In Trouw van 2 augustus 2008 lees ik een artikel van onze Leidse hoogleraar diabetologie: 'verbied de roltrap en de kroket.' Interessant dat in een buurt waar alle parkeervoorzieningen fantastisch zijn er bijna drie keer meer overgewicht is dan in een buurt waar parkeren heel erg moeilijk is. Buurtstructuur heeft dus ook gevolg voor gezondheid en niet alleen door de mindere aanwezigheid van vervuilende automobielen. Kies voor wandelpaden en vrije fietspaden! Zorg voor goed openbaar vervoer, zorg dat de meest belangrijke voorzieningen op loop- eventueel op fiets-afstand zijn en beperk de automobiliteit!

Met toepassing van ideeën kan een buurt op basis van een visie worden ontwikkeld. Een buurt die waardig deel kan uitmaken van de stad van ontdekkingen...

Er zijn meer dan voldoende prachtige voorbeelden bij andere gemeenten. Dat kunnen wij beter. En als de wethouder echt wil lachen dan neemt hij de uitdaging aan, zoals ik, en zorgt hij dat de visie een vastlegging is van de samenleving in de toekomst.
Ik wil daarbij niet aan de kant blijven staan en hem daarbij nog helpen ook.

zaterdag 2 augustus 2008

nogmaals: apenbrood

Van Adam Smith heb ik altijd een bekend citaat in mijn hoofd en dat luidt ongeveer als volgt: wij eten niet omdat de bakker en de melkboer, de slager en de groenteman zo aardig voor ons zijn, maar omdat zij uitsluitend hun eigenbelang nastreven...

De gedachte daarachter is dat als zij hun eigenbelang maar goed najagen dat er dan wel een onzichtbare hand zal zijn die de markt stuurt en zorgt voor het belang voor ons allen...

Dat heb ik toch goed begrepen, leraar economie?

En misschien heeft Adam Smith hiermee ook wel volledig gelijk onder de voorwaarde dat de 'spelers op de markt' gelijk-/waardig zijn. Maar helaas is dat meestal niet het geval: er zijn hebbers en niet-hebbers, weters en niet-weters, gewieksten en gewoon slimmen en het gevolg daarvan is dat de volledig vrije markt voor meestal enkelen veel meer voordelen biedt dan voor veel anderen.

De vrije markt in een staat kan niet zonder de zichtbare hand van de overheid.


Ook tussen naties is er een liberaal-kapitalistische basis bij het afspreken van de onderlinge verhoudingen. De Wereld Handels Organisatie heeft recent weer eens getoond hoezeer dit vandaag de dag waar is. Het vrijgeven van de wereldhandel zou een impuls van $ 100 miljard kunnen geven aan de welvaart van allen in de wereld. Maar er zijn wel net iets teveel mensen die een groot voordeel hebben bij de huidige situatie, zij zullen vooral hun eigenbelang in de gaten houden... ten koste van bijvoorbeeld de arme katoenboeren in de derde wereld. De onzichtbare hand zie ik hier niet...

Enkele dagen geleden was ik verheugd over het “vrijgeven” van de handel in baobab-vruchten... Ik verneem dat sindsdien de prijs van deze vruchten op de Afrikaanse markt verdubbeld is. Boeren bestormen de baobab-s als in een goldrush en plukken zelfs de nog niet geheel rijpe vruchten. Blijft er voor de kinderen van Afrika en voor de apen van Afrika nog over van deze essentiële voedingsmiddelen?

Ik hoop echt op de blikken baobab-fruit en de energierepen op basis van. Maar gaan we de supermarkten in het rijke westen nog verder vullen met dingen die in het land van herkomst echt heel erg nodig zijn?

Behalve ons eigenbelang is in dit geval toch ook onze kennis van lokale ontwikkeling nodig! Dit is toch de kans voor de UN-hulpverlening en de vele NGO's om te laten zien dat een beetje steun vanuit het westen kan leiden tot het optimaliseren van het voordeel voor degenen die in de schaduw van de baobab-s leven?

Welke NGO neemt de uitdaging aan en geeft praktische invulling aan dat andere wat Adam Smith ons geleerd heeft?

Wij hebben ook sympathy nodig: ons vermogen om ons in te leven in de ander en van daaruit dingen te doen zonder er zelf beter van te worden. Dat was de andere les van Adam Smith. Maar wie luisterde nog toen de keerzijde van het kapitalisme aan de orde kwam?



vrijdag 1 augustus 2008

verwenzorg

Gisteren zag ik bij toeval een boek over verwenzorg... Ik dacht dat met zelfzorg, mantelzorg en professionele zorg de mogelijkheden waren afgedekt. De discussies met Hattinga Verschure herinner ik mij nog levendig: zelfzorg is niet hetzelfde als 'self-care' of toch wel? En wat is de vertaling van 'self-cure?' En: als je zelfzorg en mantelzorg gaat definiëren zet je dan de deur niet open voor het institutionaliseren van dingen die gewoon normaal zijn?

Inmiddels zijn zelfzorg en mantelzorg volledig onderdeel van het beleid. En datgene wat normaal is moet dus opnieuw gedefinieerd worden. Nu is het wachten op een DBC verwenzorg.

eclips




Zojuist een klein wonder gezien, de 'zonsverduistering' van 1 augustus 2008. Foto van 11.00 uur Leiden NL plaatselijke tijd...
Gelukkig heb ik mijn eclipsbrilletje van 11 augustus 1999 bewaard!

Ontroerend, indrukwekkend...