Am Ziel (Toneelschuur Producties)

Thomas Bernhard schrijft geen vrolijke stukken, integendeel. En als je naar Am Ziel heel nauwkeurig luistert is er vaak ook nog geen touw aan vast te knopen... dat moet een uitdaging zijn voor de spelers, een zware taak voor de hoofdrolspeelster die een enorme lap tekst moet reproduceren.
Toch wordt er vaak gelachen in de zaal, 't is alsof ik mijn moeder hoor! fluistert een van de aanwezigen, en dat kan ik me goed voorstellen. Er zijn nogal wat herkenbare platitudes en gemeenplaatsen. Allemaal getuigenissen van een gefrustreerd leven.
Daarbij gevoegd de andere hobby's van Bernhard: zijn haat naar theater(publiek) en naar de initiatiefloze jeugd, kortom helemaal niet eind goed, al goed maar alles is zinloos en verloren. 

Van de eerdere stukken van Bernhard die ik - lang geleden - gezien heb (De Vorst en Schijn bedriegt) herinner ik mij vooral de desillusie en de hopeloosheid van het leven. Bij Am Ziel kan ik mij de humor en de lachsalvo's voorstellen: is de tekst gedateerd? Over-the-top? 

Een aantrekkelijk decor waarin moeiteloos gewisseld wordt tussen thuis, waar dat dan ook is, en Katwijk. 

De voorstelling wordt gedragen door de uiterst vileine Marlies Heuer die de teksten van Bernhard precies, zonder sarcasme en schijnbaar moeiteloos weet te brengen.

Maar naast deze grootse prestatie vraag ik mij toch af of het (cultuur-) pessimisme van Bernhard in deze tijd nog wel overkomt. Ik denk dat het weinigen van degenen die het theater bezoeken zal aanspreken dat er geen grotere perversiteit is dan het theaterpubliek.


Ik heb in elk geval genoten van deze voorstelling in Ins Blau/Leiden op 31 oktober 2012