In de cyclus van Studium Generale over het Nibelungen epos is mijn tweede college over de film 'Die Nibelungen" van Fritz Lang. Deze film wordt algemeen gezien als een meesterwerk, de interpretatie is in de loop der tijd verschillend.
- Er wordt voortgebouwd op de Duitse romantiek (Arnold Böcklin, Max Klinger).
- Het is een soort allegorie: de held Siegfried wordt verraden zoals Duitsland in het verdrag van Versailles verraden is.
Maar: De Joodse Lang vond zichzelf vooral een boodschapper, een waarschuwer.
Lang wilde laten zien dat een steriele, rigide cultuur tot ondergang gedoemd is. In de cultuur van deze film is er geen bespiegeling vanuit religie / overtuiging of vanuit een verlicht gedachtegoed: het is nihilistisch. De rollen zijn pionnen in een onontkoombaar lot.
Zo is de film te zien als een aankondiging van de opkomst van het Nazisme als een onontkoombaar lot.
Op het aanbod van Goebbels ("ik maak zelf wel uit wie Jood is, wie niet...") om propagandafilms te maken gaat Lang niet in en vlucht in 1933 naar de VS.
Denk ook aan Triumph des Willens van Riefenstahl: de personages zijn ornamenten, pionnen in de schaduw van natuur, van grote gebouwen van grote manifestaties.
Met cinema kunnen we scherper waarnemen dan ooit maar ook beter bespieden en manipuleren, zoals in While the city Sleeps (1956 Lang), een nog altijd actuele film over de werking van een krantenredactie.
Er zijn meer argumenten om de film 'Die Nibelungen' te zien als een waarschuwing, te ontlenen aan ander werk van Fritz Lang.
In Dr. Mabuse, der Spieler geeft Lang aan dat chaos een voedingsbodem voor tyrannen is... en omgekeerd.
Het thema van Der Müde Tod (Lang 1922) is: wie zijn leven offert wint het. Maar ook hier een enorme willekeur van het lot. Het is zo onomkeerbaar zoals het beslissen van tyrannen.
Andere filmmakers doen datzelfde op hun manier. Wiene in 1920 met Das Cabinet des Dr Caligari over een schots en scheef verhaal van een gek (de psychiater-directeur) die anderen hypnotiseert en aanzet tot misdrijven. Dat gaan we dan nog meemaken!
Nu is de film actueel en in de belangstelling omdat mythen en fantasie op het witte doek floreren (Potter-films bijvoorbeeld).
De complete originele film is te vinden op:
http://www.nazi.org.uk/lang-nibelungen.htm
Geen opmerkingen:
Een reactie posten